تعلیم و تربیت اقتصادی

این وبگاه ترویجی و برای نشر الگوی اسلامی ایرانی فرهنگ سازی و تعلیم و تربیت اقتصادی ایجاد شده است.

تعلیم و تربیت اقتصادی

این وبگاه ترویجی و برای نشر الگوی اسلامی ایرانی فرهنگ سازی و تعلیم و تربیت اقتصادی ایجاد شده است.

تعلیم و تربیت اقتصادی

مقدمه
تعلیم و تربیت همواره فرهنگ‌ساز بوده و بر بینش‌ها، نگرش‌ها و رفتارهای انسان‌ها تاثیرگذاشته است. توجه به تعلیم و تربیت اقتصادی نیز فرهنگ اقتصادی و رفتارهای اقتصادی فردی و اجتماعی را اصلاح کرده و سامان خواهد بخشید، امری که تاکنون در کشور ما بدان بی توجهی شده است در حالیکه بسیاری از کشورهای پیشرفته مبتنی بر نظرگاه‌های اقتصادی و تربیتی خود برای آن الگویی طراحی نموده و با ابزارهای مختلف در صدد ترویج آن هستند و البته در تمدن ایرانی اسلامی هم شواهد بسیاری می‌توان یافت که دلالت بر جریان عمیقی در تعلیم و تربیت اقتصادی دارد.

نویسندگان

۳ مطلب با موضوع «تربیت اقتصادی در تمدن اسلامی» ثبت شده است

۰۶
بهمن
یکی از بهترین کتاب‌هایی که در دوره تمدن اسلامی می‌توان به عنوان بهترین نمونه‌های ارائة آموزه‌هایی در تربیت اقتصادی به آن اشاره کرد، کتاب اخلاق ناصری اثر خواجه نصیرالدین طوسی است.
جدای از شخصیت بی نظیر خواجه نصیر در میان علمای شیعه از جهت تبحر در علوم مختلف، کتاب اخلاق ناصری در نوع خود اثری بدیع و متفاوت است بخصوص نوع جمع‌آوری خواجه از مطالب پیشینیان جالب توجه است.

اگرچه تقسیم‌بندی کلی کتاب نیز به پیروی از آثار حکمای سلف و نیز فیلسوفان یونان در حکمت نظری به سه بخش اخلاق، تدبیر منزل و سیاست مدن تقسیم شده است؛ بخش اول بطور گسترده مبتنی بر تهذیب‌الاخلاق ابن مسکویه است، در بخش دوم از کتاب تدبیر منزل ابن سینا و نیز مطالب بروسن یونانی بسیار بهره گرفته که خود نیز بدان تصریح می‌کند و در بخش سوم از آثار فارابی تأثیر پذیرفته است. در این کتاب باز هم به مباحث اقتصادی مانند چگونگی پیدایش اجتماعات انسانی، سعادت و کمال جوامع و وظیفة پول و... پرداخته شده است.

دو تصویر از خواجه بر تمبرهای ایران و جمهوری اذربایجان!

  • مهدی طغیانی
۲۶
آبان

از جمله مباحثی که در برنامه‌های تعلیم و تربیت اقتصادی بدان توجه می‌شود موضوع تقسیم کار و تخصص به عنوان مبنای مبادلات و تعاملات اقتصادی میان انسان‌هاست. جالب توجه است که در پیشینة تمدنی ما و در میان کتاب‌های بزرگانی چون فارابی، ابن سینا، ابن مسکویه و ... مطالب عمیقی از این دست وجود داشته و در تربیت اقتصادی جامعه تأثیرگذار بوده است. نمونه‌ای از این موارد مطالبی است که در کتاب آراء اهل مدینه فاضلة فارابی در مورد اصل تفاوت به عنوان مبنای تقسیم کار آمده است و به چگونگی و نحوه آن در اجتماعات انسانی می‌پردازد.

«و هر یک از آدمیان بر سرشت و طبیعتی آفریده شده‌اند که هم در قوام وجودی و هم در نیل و وصول به برترین کمالات خود، محتاج به اموری بسیار‌اند که هر یک به تنهایی نتوانند متکفل انجام همة آن امور باشند و بلکه در انجام آن احتیاج به گروهی بود که هر یک متکفل انجام امری از مایحتاج آن بود»

«و همانطور که اعضا تن از لحاظ فطرت و قوت‌های طبیعی متفاضل و مختلف‌اند و در بین آنها یک عضو بود که رئیس اول همة اعضاء تن بود که قلب است و اعضایی بود که مراتب آنها نزدیک بدان رئیس بود و در هر یک قوتی طبیعی نهاده شده که بواسطة آن کار و فعل خود را بر وفق خواست و غرض بالطبع رئیس انجام می‌دهد...همین طور است حال مدینه که اجزاء متشکله آن از جهت فطرت مختلف و متفاضل الهیأت باشند...جز اینکه اعضاء بدن هم خود طبیعی است و هم هیأت حاصلة برای آنها عبرت است از قوت‌های طبیعی ولی اجزاء مدینه گر چه طبیعی بوند ولکن هیأت و ملکاتی که بواسطة آنها افراد کارهای مدنی را انجام می‌دهند طبیعی نیست و بلکه ارادی است»

نکات دیگری که می‌توان از این عبارت ‌ها برداشت کرد عبارتند از:

  • طرح بحث تقسیم کار و تخصص، با تشبیه جامعه به بدن انسان
  • تقسیم کار و تعیین جایگاه و وظایف افراد در اجتماع ‌انسانی بصورت ذاتی و اکتسابی(از طریق تفاوت‌های طبیعی استعدادها و نیز وجود همت ‌و اراده‌های متفاوت در یادگیری فنون و حرفه‌ها و...)
  • اشاره به روابط رئیس و مرئوسی و خادم و مخدومی در اجتماعات انسانی
  • تأثیر استعدادها و لیاقت‌ها و نیز اراده‌ها و عزم‌ها در پذیرش نقش‌های اجتماعی
  • و...

عکس‌هایی که از این دانشمند ایرانی منتشر شده است هم در نوع خود جالب توجه است. مانندعکس تمبر چاپ ایران و شوروی سابق و نیز عکس هایی که روی اسکناس‌های جمهوری قزاقستان از فارابی درج شده است 

  • مهدی طغیانی
۱۱
آبان

تعلیم و تربیت اقتصادی را شاید نه با این عنوان ولی با محتوایی معین بتوان در پیشینه تمدنی اسلامی ایرانی این سرزمین در خلال آموزه‌های کتب مختلف ادبی، اخلاقی، فقهی و تفسیری یافت کرد. ریشه‌های توجه به این امر در میان علما و حکمای مسلمان را باید از جامعیت تعالیم دین مبین اسلام در توجه به همه ابعاد مورد نیاز زندگی یک انسان مسلمان و وجود دستوراتی در همة زمینه‌ها در میان آموزه‌های اسلامی دانست. در کنار این آموزه‌ها آشنایی مسلمین با میراث تمدن‌های ایرانی، یونانی و هندی و استفاده از دستاوردهای این تمدن‌ها منجر به خلق آثار گرانسنگی در حوزه‌های مختلف تربیتی از جمله آموزش برخی مفاهیم اقتصادی گردید. در یک دسته بندی کلی آثار این حوزه را در تمدن اسلامی و ایرانی می‌توان به چهار دسته تقسیم کرد:

  • مهدی طغیانی